"ԿՅՈԿՈՒՍԻՆԿԱՅ"-ի պատմությունն անմիջականորեն կապված է ըմբշամարտի այդ ոճը ստեղծողի` Մասուտացու Օյամայի կյանքի պատմության հետ:

Կյոկուսինկայ կարատեն մարտական և հոգեբանական պատրաստվածության արդյունավետ համակարգ է, որը XX դարի 50-ական թվականներին ստեղծել է ճապոնացի Վարպետ Մասուտացու Օայաման:

Կյոկուսինկայը տարբերակում է ատլետիկ, շարժուն (դինամիկ), մենամարտը վարելու իրապես հաղորդակցվող ոճ, ֆիզիկական և բարոյա-հոգեբանական դաստիարակության համադրում, կյանքի փիլիսոփայություն և շրջապատող աշխարհի գնահատում: Կյոկուսինկայի հենց այսպիսի լայն հասկացողությունն է, որ հրապուրում է բնակչության տարբեր շերտերին:

Կյոկուսինկայի հիմնադիր Մասուտացու Օյաման (Յենգ-ի-Չոյ) ծնվել է 1923-ին, Հարավային Կորեայում: Փոքր հասակից, ուսումնասիրելով "տասնութ ձեռք" կոչվող հարավ-չինական Կեմպո ոճն ու Կորեական ձեռնամարտը, նա փորձում էր յուրացնել մարտական ուղու հիմնարար տարրերը:

Ճապոնիա տեղափոխվելուց հետո, Օյաման շարունակում է մարտարվեստի ուսումնասիրությունը Գիչինա Ֆունակոսիի Սետոկան ոճի հիմնադիր որդու` Գիգո Ֆունակոսիի մոտ` կարատեի բազայի վրա ստեոծված Սետոկանը: Համեմատաբար կարճ ժամանակահատվածում նա ստանում է 4 դան: Մասուտացու Օյամայի հաջորդ ուսուցիչը եղել է Գեդզյու-Ռյուի վարպետ Սո Նեյտյուն: Որպես Կամբուկանի հրահանգիչ, Օյամային շնորհվել է Գեդզյու-Ռյուի չորրորդ դան: Հետագայում Օյաման ուսումնասիրել է ևս մի քանի ոճեր` կարատե-դայտո-ռյու, Այնի-դզյուցու: Նրա մարզիչ-ուսուցիչը հայտնի վարպետ Յեսիդո Կոտարոն էր: 50-ականներին Օյամային կարելի էր գտնել Տոկիոյի շրջանի Ասակուսայում` Գեդզյուկանի դոձեում, որտեղ պատերազմից հետո բնակություն է հաստատել լեգենդար "Կատու" Յամոգուտին: Կարելի է համարել, որ Օյամայի վերջին ուսուցիչը Յամագուտի Գոգենն էր:

1945-ին Օյաման Տոկիոյում բացում է Կարատեի Հետազոտական Ինստիտուտ:

1946-ին, 23 տարեկան հասակում, կոշտ մարզական պարապմունքներ անցկացնելու նպատակով Օյամա Մասուտացուն հաստատվում է Տիբի պրեֆեկտուրայի Մինոբու լեռան ստորոտում գտնվող ոչ մեծ բուդդայական եկեղեցում` լրիվ միայնության մեջ, հեռու քաղաքակրթությունից:

Վերադարձից հետո, 1947-ին Օյաման դառնում է կարատեի հետպատերազմյան առաջին ճապոնական մրցաշարի հաղթող:

1949-ին Օյաման կրկին ուղևորվում է դեպի Կիեսումի լեռը, որտեղ երբևէ ապրել է Նիտիրեն կրոնավորը, և, հնարավորինս նվազեցնելով կապն արտաքին աշխարհի հետ, տասնութ ամիս շարունակ ճգնավորի կյանք է վարում ամբողջ ժամանակը նվիրելով մարզումնեին:

Լեռներից իջնելով նոր, բոլորին անհայտ ոճով, Օյաման մի քանի ցուցադրական մենամարտեր է անցկացնում այլ ոճի և ուղղությունների մարտիկների հետ ու հաղթում բոլորին: Սակայն գագաթնակետը Տիբի և Տատաէյամայի ցուլերի հետ անցկացված ցուցադրական մարտերն էին, որոնց շնորհիվ Վարպետը մեծ ճանաչում ձեռք բերեց: Մեկ օրվա ընթացքում Օյաման մենամարտեց 52 ցուլերի հետ, որոնցից 48-ի եղջյուրները կոտրեց, իսկ երեքին` տապալեց:

1952-ին Օյաման առաջին անգամ արհեստավարժ մարտիկների ցուցադրական խմբով մեկնեց ԱՄՆ:

Միաժամանակ, այդ ուղևորությունը Օյամային հնարավորություն էր տալիս աշխարհին տեղեկացնելու իր գոյության մասին, ուշադրություն հրավիրելու իր անձի վրա: Տասնմեկամսյա ուղևորության ընթացքում Մասուտացուն ունեցել է 32 ցուցադրական ելույթ, անցկացրել է ուսուցողական դասընթացներ ու մասնակցել է յոթ մարտերի: Այսպես է ծնունդ առել կարատեի նոր ոճը, որի ակունքներում կանգնած էին արևելյան մենամարտերի շատ լեգենդար վարպետներ:

1956-ին Օյաման զբաղվում է մենամարտերի տարբեր տեսակների յուրացմամբ: Այդ նպատակով նա ճանապարհորդում է Հարավ-Արևելյան Ասիայով: Նույն թվականին նա սրահ է բացում Ռիկկիոյի Համալսարանի տանիքի ներքո` որպես հրահանգիչ հրավիրելով Մինուշիմային, Յասուդային, Իշիբաշիին, Մինամիմոտոյին: Այդ սրահը հանդիսացավ Կյոկուսինկայի դպրոցի հիմնադրման սկիզբը, ինչպես նաև սկիզբը կարատեի, որը հիմնված էր "մարզումներ 1000 օր - սկսնակների համար, մարզումներ ևս 10000 օր և մեկ ակնթարթ, ակնթարթ` գաղտնքիը բացահայտելու" սկզբունքի վրա:

1957-ին Օյաման ճանապարհորդում է Եվրոպայում, ԱՄՆ-ում, Միքսիկայում:

1958-ին Օյաման թողարկում է "Կարատե" գիրքը, որը դառնում է ամենաշատ վաճառվող գիրքը:

Նույն թվականին հիմնադրվում է Կյոկուսինկայի առաջին կազմակերպությունը Ճապոնիայի սահմաններից դուրս` Հավայան կղզիներում: 1959-ին կայանում են առաջին մրցումները Հավայան կղզիներում: Օյաման մասնակցում է որպես գլխավոր դատավոր, ինչպես նաև անցկացնում է ցուցադրական ելույթներ: 1960-ին Հավայան կղզիներում անցկացվում է երկրորդ առաջնությունը: Արդեն 16 երկրներում գրանցված են Կյոկուսինկայի 72 կազմակերպություններ:

1961-ին, Օյամայի անմիջական մասնակցությամբ, ակումբներ են բացվում Սան-Ֆրացիսկոյում, Լոս-Անջելեսում: Կայանում է Հյուսիսային Ամերիկայի առաջին բաց մրցաշարը, որտեղ Օյաման մրցաշարի գլխավոր դատավորն էր:

1962-ին Օյաման կրկին ուղևորություններ է իրականացնում դեպի Եվրոպա և ԱՄՆ: Վերադառնալով Ճապոնիա Օյաման սև գոտիներ է հանձնում իր 20 սաներին:

1963-ին Տոկիոյում սկսվում է Կյոկուսինկայի գլխավոր գրասենյակի շենքի շինարարությունը:

1964-ին Ճապոնիայի վարչապետ, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Սետոն ընտրվում է Կյոկուսինկայի կազմակերպության նախագահ, իսկ Օյաման` տնօրեն:

1965-ին լույս է տեսնում "Սա կարատեն է" գիրքը, որը դառնում է կարատեի ավետարանը: Աշխարհով մեկ շարունակվում են բացվել Կյոկուսինկայի ակումբներ:

1966-ին լույս է տեսնում "Ժամանակակից կարատե" ամսագիրը:

1967-ին ակումբներ են բացվում Ավստրալիայում և Հոլանդիայում:

1968-ին Օյաման դուրս է գալիս շուրջերկրյա ճանապարհորդության` պրոպագանդելու իր սպորտային ուղղությունը: Կարատեն հասնում է Միջին Արևելք: Օյաման կարատեի մասնավոր դասեր է տալիս Հորդանանի թագավորին: Բացվում է կարատեի Եվրոպական ակումբ:

1976-ին էկրան է բարձրանում "Կարատեի ուժեղագույնները" երկու մասից բաղկացած ֆիլմը և լույս է տեսնում "Կյոկուսինկայի ճանապարհը" գրքի ճապոնական հրատարակությունը:

1977-ին Օյաման բացում է Ավստրալիայի առաջին առաջնությունը: Մրցաշարեր են անցկացվում Հարավային Աֆրիկայում, Մեծ Բրիտանիայում, Բրազիլիայում:

Անգլիայում 4 անգամ լույս է տեսնում "Կյոկուսինկայ կարատե" ամսագիրը, իսկ Ճապոնիայում` "Կարատեի ուժը" ամսագիրը:

1978-ին Հավայան կղզիներում կայանում է կարատեի բոլոր աստղերի առաջնությունը: Շատ երկրներում կազմակերպվում են կարատեի ամառային ճամբարներ:

Մինչև 1956-ը Կյոկուսինկայ մարզաձևում թույլատրվում էին արգելված տեխնիկայի բոլոր հայտնի և անհայտ հարվածները, այլ խոսքով, մենամարտի արգելված տեխնիկա ընդհանրապես գոյություն չուներ: Սակայն, այն բանից հետո, երբ կարատեի ամենակոշտ ոճը ձեռք բերեց մեծ մասսայականություն, շատ երկրներում սահմանվեցին արգելքներ Կյոկուսինկայ մարզաձևում, որոնք կապված էին մարտի "ոչ սպորտային վարման" հետ: Այդ պատճառով Օյաման ստիպված էր վերանայել մենամարտի տեխնիկան և ստեղծել սահմանափակումներ ու արգելքներ պարունակող օրենքներ օրինակ, հարձակում ձեռքերով` գլխին, այսինքն, ըստ էության, կազմակերպել Կյոկուսինկայի սպորտային գործունեությունն ամբողջ աշխարհում: Վերակազմավորված Կյոկուսինկայն անընդհատ համալրվում էր նոր տաղանդավոր վարպետներով: Կյոկուսինկայը հաղթում էր մասսայականությամբ, ինտերնացիոնալիզմով, առողջարար արդյունքով, կազմակերպության խիստ կարգապահությամբ: Ստեղծվում է IKO -ի կանոնադրություն և մշակվում է բազմաստիճան ծրագիր` 10-րդ կյուից մինչև 3-րդ դան:

Բոլոր արևելյան մարտաձևերից, կիոկուշինը հանդիսանում է Միջազգային Օլիմպիական Կոմիտեի /ՄՕԿ/ կազմի մեջ ընդգրկվելու ենթակա գլխավոր թեկնածուներից մեկը, քանի որ կարատեի այդ ոճը պաշտոնապես ընդունած երկրների թիվը նշանակալիորեն գերազանցում է այն քանակը, որն անհրաժեշտ է ՄՕԿ-ի կազմի մեջ ընդգրկվելու համար:

Սակայն, Մասուտացու Օյամայի խոսքերով, Կյոկուսինկայը - դա Ճապոնիայի ազգային մշակույթի մի մասն է, ոչ թե մարզաձև: Այսպիսով, անցնելով կայացման ամբողջ դժվարին ուղին` ավանդական մենամարտից մինչև սպորտային կարատեի ոճային ուղղություն, հասնելով ինքնահաստատման գագաթնակետին, Օյաման հանկարծ ամբողջ համակարգը կտրուկ շրջում է հակառակ ուղղությամբ` IKO-ի կանոնադրությամբ արգելելով թե պրոֆեսիոնալիզմը, թե Կյոկուսինկայի օլիմպիական տարբերակը: Մասուտացու Օյաման մահացել է 1994-ի ապրիլի 24-ին, թոքերի քաղցկեղից:

Օյամայի մահից հետո կազմակերպությունը երկու ճյուղի բաժանվեց` ճապոնական և համաշխարհային: Առաջինը գլխավորում էր աշխարհի բազմակի չեմպիոն Մացուին, իսկ երկրորդը` աշխարհի առաջնության մրցանակակիր և չեմպիոն Նիշիդոն /հետագայում` Միդորի/: Երկարատև դատական քաշքշուկենրից հետո` սեփական կազմակերպությունը "Կյոկուսինկայ" անվանելու պաշտոնական իրավունք ստանալու համար, վերջապես 2004-ին այդ իրավունքը պաշտոնապես օրինականացրեց Մացուին:

Ներկայումս Կյոկուսինկայի ամենաբարձր` 10-րդ դանին արժանացրել են ընդամենը մի քանի մարդ ամբողջ աշխարհում: Դրանք Կիոկուշինի ակունքների մոտ կանգնած պատրիարքներներն են` Կենձի Կուրասակի, Իոն Բլյումինգ, Սիգերու Օյամա, Յասուխիկո Օյամա:

Սակայն Կյոկուսինկայի զարգացումը շարունակվում է: Օյամա Մասուտացուի աշակերտների շնորհիվ այն շեշտակիորեն համալրվում է նոր տարբերակներով և ուղղություններով` Միդորի /Շին կիոկուշին/, Մացուի /Կյոկուսինկայ/, Մատսուշիմա /Ֆուլ-կոնտակտ կեկուսին/, Ռոյամա /Կեկուսինկայ/, Տեզուկա /Կիոկուշին Կայ Կանն/, Ասիխարա, Կուկ /Աշիխարա/, Աձումա /Կուդո/, Բլյումինգ /Բուդոկայ/, Իրավանի /Շին-զեն-կայ/, Արնեյլ /Կարատե Կյոկուսինկայ IFK/ … Այս բոլոր ուղղություններն ունեն ընդհանուր հիմք և իրարից տարբերվում են միայն մրցումների ժամանակ կիրառվող կանոնների որոշ ասպեկտներով ու հիմական տեխնիկայի դասավանդման առանձնահատկություններով: